โรคของพืชที่เกิดขึ้นกับผลผลิตหลังจากเก็บเกี่ยว จะเกิดจากสภาพแวดล้อมเหมาะสมที่เชื้อโรคจะฟักตัว เช่น ความชื้นสูงเกินไป อุณหภูมิสูง การเก็บรักษาที่แน่นเกินไป การถ่ายเทอาการไม่ดีพอ อย่างไรก็ตามเชื้อสาเหตุของโรคหลังการเก็บเกี่ยวอาจติดและแฝงมากับพืชตั้งแต่ก่อนเก็บเกี่ยวและต่อมาปรากฏอาการหลังการเก็บเกี่ยวในช่วงของการเก็บรักษาและขนส่งได้

ลักษณะการเข้าทำลายของเชื้อ

การเข้าทำลายก่อนเก็บเกี่ยว เชื้อจุลินทรีย์สามารถเข้าทำลายผลิตผลได้โดยตรง และเข้าทำลายส่วนอื่นๆ ของพืชด้วย ทำให้ส่วนที่เป็นโรคเหล่านั้นเป็นแหล่งของเชื้อซึ่งจะแพร่โดย ลม ฝน หรือ แมลงไปยังส่วนผลิตผล และเกิดการเข้าทำลาย แต่อาการของโรคไม่ปรากฏในไร่ในสวน ในขณะที่ผลผลิตยังอยู่บนต้น เนื่องจากเชื้อเข้าทำลายแบบแฝงอยู่ อาการจะปรากฏให้เห็นภายหลัง ที่ผลผลิตเหล่านั้นได้ถูกเก็บเกี่ยวและบ่มให้สุก

การเข้าทำลายขณะหรือหลังการเก็บเกี่ยว มีการปนเปื้อนของสปอร์ หรือส่วนขยายพันธุ์อื่นๆ อยู่ที่ส่วนผิวของผลผลิต หรือในระหว่างการขนย้ายหรือการปฏิบัติอื่นๆ โดยส่วนของเชื้อเหล่านี้พบอยู่ใน บรรยากาศของโรงบรรจุหีบห่อ น้ำที่ใช้ในการล้าง หรือลดอุณหภูมิผลผลิต ภาชนะที่ใช้ในการขนย้ายผลิตผล เป็นต้น เชื้อจุลินทรีย์ในกลุ่มนี้เข้าทำลายทางแผลหรือช่องเปิดธรรมชาติ เจริญเติบโต และแพร่กระจายรวดเร็วทำให้ผลิตผลที่ถูกเชื้อเข้าทำลายเกิดการ เน่าเสีย ภายในระยะเวลาอันสั้น

ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเข้าทำลายของเชื้อ

– ปัจจัยก่อนเก็บเกี่ยว เช่น สภาพภูมิอากาศ ธาตุอาหาร และการเขตกรรม

– ปัจจัยหลังการเก็บเกี่ยว ได้แก่

ผลผลิต ผลที่เป็นโรคก่อให้เกิดการแพร่กระจายของเชื้อ การเข้าทำลายของเชื้อในผลผลิตต่างๆ มีส่วนเกี่ยวข้องกับสายพันธุ์ของพืชนั้นๆ

อุณหภูมิ อุณหภูมิมีผลทั้งต่อเชื้อและผลผลิตโดยทั่วไป อุณหภูมิที่ดีที่สุดสำหรับการเก็บรักษา คือ อุณหภูมิต่ำสุดที่ไม่ก่อให้เกิดความเสียหายกับผลผลิตผักและผลไม้ในเขตร้อน ไม่ควรเก็บรักษาไว้ที่อุณหภูมิต่ำกว่า 13-14 องศาเซลเซียส เพราะก่อให้เกิดความเสียหาย จากความเย็นหรือ chilling injury ได้ง่าย

ความชื้นสัมพัทธ์ ความชื้นสัมพัทธ์ในสภาพแวดล้อมช่วยป้องกันการสูญเสียน้ำใน ขณะเดียวกันก็มีผลต่อเชื้อเช่นกัน

การปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยวและการบรรจุหีบห่อ ผลผลิตที่คุณภาพดีควรเป็นผลผลิตที่เก็บเกี่ยวในระยะที่มีความสุกแก่พอดี ผลผลิตเหล่านี้ควรบรรจุในภาชนะที่เหมาะสมไม่ถูกแสงอาทิตย์ ฝน ลม หรือสภาพอื่นๆ ที่ก่อให้เกิดการเสียหาย และปนเปื้อนของจุลินทรีย์

การควบคุมโรคหลังเก็บเกี่ยว

การใช้ความร้อน ใช้ความร้อนควบคุมเชื้อสาเหตุโรคพืชในดิน ใช้ความร้อนกำจัดเชื้อที่ติดมากับเมล็ดพืช ใช้ความร้อนควบคุมโรคผักและผลไม้

การใช้เชื้อจุลินทรีย์ปฏิปักษ์ กลไกการทำงานของเชื้อ คือ แข่งขันแย่งชิงอาหาร สร้างสารปฏิชีวนะ เป็นปรสิต ชักนำความต้านทานในเนื้อเยื่อพืช

การใช้อุณหภูมิต่ำ เป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพและใช้มากที่สุดในการยืดอายุการเก็บรักษาและลดการเน่าเสีย อุณหภูมิต่ำทำให้การสุกของผลิตผลช้าลง ทำให้ความต้านทานของผลิตผลคงอยู่

การใช้รังสี การใช้การฉายรังสีเป็นวิธีการหนึ่งที่สามารถควบคุมการเน่าเสียได้ แต่การใช้รังสีแกมม่าในการฉายรังสีให้ผลิตผลในอัตราที่สูงก็ก่อให้เกิด ความเสียหายกับเนื้อเยื่อได้

การใช้การดัดแปลงบรรยากาศ การเก็บรักษาผลิตผลโดยวิธีการนี้ ช่วยยืดอายุการเก็บรักษาได้ดีโดยทั่วไป การเก็บโดยวิธีการรักษานี้จะพยายามทำให้ระดับของออกซิเจนต่ำกว่าระดับปกติ (21%) และคาร์บอนไดออกไซด์ สูงกว่าระดับปกติ (0.03%) ของบรรยากาศ การใช้การดัดแปลงบรรยากาศ ทำให้ความต้านทานของผลิตผลคงอยู่นานขึ้นและลดการเจริญของเชื้อ

การใช้สารเคมี ซึ่งสารเหล่านี้จะใช้ได้ดีหรือไม่ขึ้นอยู่กับความไวของเชื้อต่อสารเคมี ความสามารถในการซึมลงไปในผิวของสารเคมีลงไปกำจัดเชื้อ นอกจากนี้สาร เหล่านี้ต้องไม่ทำให้เกิดความเสียหายกับผลผลิตและมีพิษตกค้างไม่เกินกำหนดระหว่างประเทศ เช่น สารเคมี fosetyl-Al ที่อัตราความเข้มข้น 2000 ppm สามารถควบคุมโรคเน่าของผลทุเรียนที่เกิดจากเชื้อรา palmivora ได้โดยการจุ่มผลเพียง 2 นาที

เก็บเกี่ยวพืชด้วยความระมัดระวัง ไม่ให้ช้ำ หรือเกิดแผลเกินจำเป็น

ห้องเก็บผลผลิตควรมีการถ่ายเทอากาศดีและควบคุมความชื้น อุณหภูมิได้

.............................................................................................
หากท่านต้องการซื้อเมล็ดพันธุ์คุณภาพ อุปกรณ์การเกษตร ทั้งปลีกและส่ง ติดต่อสอบถามได้ที่
บริษัท 108เทคโนฟาร์ม จำกัด
โทร. 092 528 1777
E-mail: [email protected]
www.108technofarm.com
Facebook: www.facebook.com/108technofarm
Line: @108technofarm
IG: 108technofarm
108 เทคโนฟาร์ม